Wiesław Niewiadomski: kim był 'Wariat’ z Pragi?
Wiesław Niewiadomski, znany w półświatku pod pseudonimem „Wariat”, to postać, której imię przez lata budziło grozę na warszawskich ulicach, a zwłaszcza po praskiej stronie Wisły. Urodzony 20 sierpnia 1946 roku w Warszawie, Niewiadomski stał się jednym z najbardziej wpływowych i bezwzględnych gangsterów w historii polskiej mafii. Jego przydomek nie był przypadkowy – charakteryzował go porywczy temperament i skłonność do stosowania drastycznych metod, w tym podkładania bomb, porywania dla okupu i otwartego używania broni maszynowej. „Wariat” nie tylko dominował w świecie przestępczym, ale również skutecznie unikał wymiaru sprawiedliwości, co miało swoje korzenie w jego skomplikowanych relacjach z ówczesnymi służbami. Działalność Niewiadomskiego obejmowała szeroki wachlarz przestępstw, od kradzieży i przemytu po produkcję narkotyków na masową skalę, co uczyniło go prawdziwym „królem amfetaminy”.
Wczesne lata i początki kariery przestępczej
Droga Wiesława Niewiadomskiego do przestępczego półświatka zaczęła się w latach 70. XX wieku, kiedy to młody gangster stawiał swoje pierwsze kroki na warszawskim bazarze Różyckiego. Początkowo jego działalność ograniczała się do drobniejszych przestępstw, takich jak kradzieże kieszonkowe i cinkciarstwo, czyli nielegalny handel walutami obcymi. Szybko jednak Niewiadomski wykazał się większymi ambicjami i zaczął organizować rabunki magazynów, co stanowiło kolejny etap w jego rozwijającej się karierze kryminalnej. Już wtedy można było dostrzec jego zdolności organizacyjne i bezwzględność, które wkrótce miały go wynieść na szczyty przestępczego świata. Działając głównie po prawej stronie Wisły, Niewiadomski stopniowo budował swoje wpływy, gromadząc wokół siebie grupę lojalnych współpracowników.
Gang ząbkowski i wojna z Pruszkowem
Wiesław Niewiadomski był przywódcą Gangu ząbkowskiego, grupy przestępczej, która zyskała ponurą sławę w Warszawie i okolicach. Należy podkreślić, że Niewiadomski był często mylnie identyfikowany jako szef gangu wołomińskiego, jednak to właśnie Ząbki stanowiły centrum jego operacji. Gang ząbkowski, pod wodzą „Wariata”, stał się znaczącym graczem na warszawskiej scenie przestępczej, wchodząc w konflikt z innymi potężnymi organizacjami. Szczególnie ostry i krwawy charakter miała wojna z Gangiem pruszkowskim, jednym z najpotężniejszych syndykatów mafijnych w Polsce. Rywalizacja ta, naznaczona licznymi zabójstwami, zamachami i porachunkami, trwała przez lata, kształtując krajobraz przestępczości zorganizowanej w kraju. Niewiadomski, jako jeden z głównych graczy w tej wojnie, wielokrotnie udowadniał swoją determinację i bezwzględność w walce o terytorium i wpływy.
Król amfetaminy i największe przekręty
Fabryka amfetaminy i przemyt spirytusu
Wiesław Niewiadomski zasłynął przede wszystkim jako król amfetaminy. Kierowana przez niego organizacja odpowiadała za produkcję i dystrybucję narkotyków na masową skalę. Kulminacją jego działalności w tym obszarze było stworzenie największej w Europie fabryki amfetaminy, zlokalizowanej we wsi Wola Karczewska. Ta potężna instalacja, zlikwidowana przez policję we wrześniu 1995 roku, świadczyła o ogromnym zasięgu i skali produkcji Niewiadomskiego. Oprócz narkotyków, „Wariat” parał się również przemytem spirytusu zza zachodniej granicy, co stanowiło kolejne istotne źródło jego dochodów. Połączenie tych dwóch lukratywnych, choć nielegalnych, przedsięwzięć ugruntowało jego pozycję jako jednego z najbogatszych i najbardziej wpływowych przestępców w Polsce.
Kradzież 5 ton papieru na ruble
Jednym z najbardziej spektakularnych i zuchwałych przestępstw zorganizowanych przez Wiesława Niewiadomskiego była kradzież 5 ton papieru na ruble. Ten niezwykły incydent, często określany jako „najzuchwalszy napad Wołomina” (choć faktycznie związany z gangiem ząbkowskim), miał potencjał zachwiania rosyjskiej gospodarki. Papier przeznaczony do drukowania rosyjskiej waluty był niezwykle cenny, a jego utrata stanowiła poważny cios dla banku centralnego Rosji. Policja stanęła przed ogromnym wyzwaniem odzyskania skradzionego towaru i schwytania sprawców. Ten przekręt dowodził nie tylko skali ambicji Niewiadomskiego, ale również jego zdolności do planowania i realizacji operacji o międzynarodowym zasięgu, które mogły mieć dalekosiężne konsekwencje gospodarcze.
Współpraca z SB i 'Nikośiem’
Wiesław Niewiadomski posiadał również tajemnicze powiązania ze Służbą Bezpieczeństwa (SB). Według dostępnych informacji, SB miała pomagać mu w unikaniu odpowiedzialności karnej oraz w ułatwianiu ucieczek za granicę. Taka współpraca dawała mu poczucie bezkarności i pozwalała na dalsze rozwijanie swojej przestępczej działalności. Ponadto, „Wariat” utrzymywał kontakty z innymi ważnymi postaciami świata przestępczego, w tym z Nikodemem Skotarczakiem, znanym jako „Nikoś”. Współpraca z „Nikosiem” obejmowała handel kradzionymi samochodami oraz dystrybucję amfetaminy, co dodatkowo wzmacniało pozycję obu gangsterów na rynku narkotykowym i przestępczym. Te układy i sojusze świadczyły o złożoności i przenikaniu się różnych struktur w ówczesnym polskim półświatku.
Zamachy, zabójstwo i losy rodziny
Wojna z Pershingiem
Intensywna działalność i rosnące wpływy Wiesława Niewiadomskiego doprowadziły go do bezpośredniego konfliktu z innymi potężnymi graczami na przestępczej scenie. Jednym z nich był Andrzej Kolikowski, pseudonim „Pershing”, przywódca konkurencyjnego gangu pruszkowskiego. Niewiadomski brał udział w co najmniej dwóch zamachach na życie „Pershinga”, co świadczy o skali wrogości i determinacji obu stron. Te próby eliminacji były kulminacją trwającej wojny gangów, która pochłonęła wiele ofiar i na zawsze wpisała się w kryminalną historię Polski. Walka o dominację między „Wariatem” a „Pershingiem” była jednym z kluczowych elementów kształtowania się polskiej mafii w latach 90.
Mroczne zabójstwo na Pradze-Południe
Kulminacją burzliwego życia Wiesława Niewiadomskiego było jego mroczne zabójstwo, które miało miejsce 6 lutego 1998 roku. „Wariat” został zastrzelony przy ulicy Płowieckiej na warszawskiej Pradze-Południe, gdy wsiadał do swojego samochodu. Okoliczności tej zbrodni do dziś budzą wiele pytań i spekulacji. Po zabójstwie w samochodzie Niewiadomskiego znaleziono notes z kontaktami oraz torebkę amfetaminy, co mogło stanowić poszlaki dla śledczych. Śmierć „Wariata” była symbolicznym końcem pewnej epoki w polskim świecie przestępczym i otworzyła drogę do zmian w układzie sił na warszawskiej mafijnej scenie.
Żona Ewa i brat Henryk 'Dziad’
Przestępcza działalność Wiesława Niewiadomskiego miała również znaczący wpływ na jego rodzinę. Jego żona, Ewa Niewiadomska, została skazana na 6,5 roku więzienia za kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą oraz inne przestępstwa, co świadczy o tym, że również ona była głęboko zaangażowana w działalność męża. Brat Wiesława, Henryk Niewiadomski, znany pod pseudonimem „Dziad”, również nie stronił od działalności przestępczej i był ważną postacią w strukturach gangu. Obecność rodziny w przestępczym świecie była typowa dla wielu mafijnych organizacji, tworząc swoiste klany i dynastie, które trudniej było rozbić.
Wiesław Niewiadomski w aktach IPN
Postać Wiesława Niewiadomskiego pojawia się również w dokumentach Instytutu Pamięci Narodowej (IPN), co podkreśla jego znaczenie w kontekście historii przestępczości zorganizowanej w Polsce. W materiałach IPN można natrafić na różne, czasem sprzeczne, dane dotyczące jego życia. Na przykład, w jednym z biogramów z 2025 roku podano jego datę urodzenia jako 1 stycznia 1941 roku w Radomiu, co odbiega od innych źródeł. Inny dokument z 1922 roku wskazuje na datę urodzenia 3 października 1922 roku, co sugeruje pomyłkę lub istnienie innej osoby o tym samym imieniu i nazwisku. Te rozbieżności w oficjalnych dokumentach świadczą o trudnościach w pełnym odtworzeniu życia i działalności takich postaci jak Niewiadomski, ale jednocześnie potwierdzają jego obecność w zainteresowaniu służb i archiwów państwowych. Analiza akt IPN pozwala lepiej zrozumieć skalę jego działalności i powiązania, które wykraczały poza zwykłe ramy kryminalne.
